Bezuinigingen 2025 en 2026
Er zijn financieel zwaardere tijden voor alle gemeenten op komst. Vanaf 2026 krijgen gemeenten minder geld van het Rijk. Het gemeentefonds gaat dan fors omlaag. Dit is verreweg de grootste inkomstenbron van gemeenten. In totaal gaat het om een bedrag tussen de 2 en 3 miljard euro. Gemeenten spreken daarom over het 'ravijnjaar' dat eraan komt.
Dat betekent dat we ook in Zwijndrecht moeten gaan kiezen waar we ons geld de komende jaren aan uitgeven en waar we op moeten bezuinigen. Die keuzes zullen voelbaar, zichtbaar en soms ook pijnlijk zijn. In 2025 moet Zwijndrecht 5,5 miljoen euro bezuinigen. Voor 2026 en verder gaat het om in totaal 15,5 miljoen euro.
Belangrijke momenten voor het vaststellen van de bezuinigingen zijn de kadernota en de begroting. In de kadernota kijkt de gemeente een jaar vooruit. Er staat in welke zaken er van gemeentegeld geregeld moeten worden en welke zaken juist niet. Het geeft alvast de kaders mee (vandaar ook de naam) voor de begroting die later in het jaar gepresenteerd wordt. In de begroting zijn de plannen uit de kadernota verder uitgewerkt. De begroting is het huishoudboekje van de gemeente. Daarin staat onder andere hoeveel geld de gemeente uitgeeft en ontvangt en aan welke doelstellingen het bestuur werkt.
Let op: Veel informatie op deze pagina gaat over de voorstellen voor bezuinigingen in de begroting 2025 betreffen, maar er wordt ook al gewerkt aan de route naar de begroting voor het ravijnjaar 2026. Die route staat in het bijzonder in de raadsinformatiebrief van 9 juli 2024.
Werkgroep gemeenteraad
Op 18 juni heeft de gemeenteraad voorgesteld om een werkgroep vanuit de raad samen te stellen: Samen onderweg, met kadernota en begroting. De werkgroep focust zich op het bepalen van de bezuinigingen in de begroting 2025, houdt zich bezig met de timing rondom dit proces, participatie en het perspectief richting de begroting 2025 en 2026. Het doel van deze werkgroep is:
- om korte(re) lijnen te hebben met het college van burgemeester en wethouders (college van B&W) te onderhouden met betrekking tot het betreffende proces; en
- zich primair bezig te houden met de vraag op welke wijze de raad keuzes - met betrekking tot de behandeling van de kadernota en begroting - aangeboden wil krijgen van het college van B&W.
- om kaders en technische mogelijkheden te gaan onderzoeken waar later politieke keuzes in gemaakt kunnen worden.
- desgewenst (extra) technische bijeenkomsten te initieren voor de raad betreffende het proces rondom de bezuinigingen, kadernota en begroting.
Op 5 juli is de werkgroep van de gemeenteraad 'Samen Onderweg' met de kadernota en begroting gestart.
Waar staan we nu?
De gemeenteraad heeft met het vaststellen van de kadernota (in juli 2024) besloten een voor 2025 sluitende begroting op te stellen. Ook heeft de gemeenteraad een rapportage ontvangen met mogelijke bezuinigingsmaatregelen om te komen tot deze sluitende begroting. Deze rapportage is bijgewerkt met de laatste inzichten en besproken door de raad tijdens een carrouselvergadering op 17 september. De raads(commissie)leden zijn in gesprek gegaan over de rapportage met mogelijke bezuinigingsmaatregelen en hebben daarbij aangegeven hoeveel ze willen bezuinigen. Het college van burgemeester en wethouders heeft daardoor een beeld gekregen van het draagvlak voor 2025 voor bezuinigingen. Het college verwerkt deze bezuinigingen in een begrotingsvoorstel. Dit voorstel is vanaf half oktober voor een ieder te lezen en te bestuderen. Op 12 november bespreekt de raad dit begrotingsvoorstel. Iedereen is welkom tijdens deze vergadering.
Inspreken over bezuinigingen
Door in te spreken tijdens een vergadering van de gemeenteraad kan je de gemeenteraad vertellen wat je van de bezuinigingen vindt. Je kunt ook laten weten of je vindt dat de raad vóór of tegen bepaalde bezuinigingen moet stemmen, of dat de een of meer bezuinigingsmaatregelen moeten worden aangepast. Je bent welkom tijdens de openbare carrousel- en raadsvergaderingen van de gemeenteraad. Dus ook op de vergadering op 12 november die over de begroting 2025 en de bezuinigingen gaat. Wil je inspreken? Meld dit dan vier uur vóór de start van de vergadering bij de griffie. Stuur hiervoor een mail naar griffie@zwijndrecht.nl.
Vragen
Heb je vragen over de Rapportage van mogelijke bezuinigingen - haalbaar voor 2025 (pdf, 547 kB) of andere vragen over de begroting (pdf, 2,2 MB) of bezuinigingen? Stel deze gerust via zwijndrechtbezuinigt@zwijndrecht.nl.
Wat is er tot nu toe gebeurd?
Je vindt hieronder van nieuw naar oud alle stappen het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad hebben genomen om te zorgen dat er voor 2025 een sluitende begroting voor Zwijndrecht komt.
- Vind hier vanaf half oktober de agenda en stukken voor de begroting 2025
Op dinsdag 4 november is er een informatieavond over de begroting voor inwoners, ondernemers en andere betrokkenen in het gemeentehuis. Je kunt hier met medewerkers van de gemeente in gesprek over de begroting en de voorgenomen bezuinigingen.
Locatie: gemeentehuis kamers 1 en 2
Tijd: vanaf 19.30 uur
In deze brief informeert het college van burgemeester en wethouder de gemeenteraad over de aanloop naar de begroting 2025. In de carrouselvergadering van 17 september hebben woordvoerders van de fracties in de gemeenteraad gereflecteerd op de geüpdatete rapportage met mogelijke maatregelen voor 2025. Hiermee heeft de raad het college richting gegeven voor het doen van het voorstel voor de begroting 2025. Alle acht fracties waren vertegenwoordigd in de carrousel en zij hebben per fractie een reactie gegeven op de mogelijke maatregelen. Het college heeft de volgende uitspraken gehoord inzake de financiën:
- er is unaniem aangegeven dat een sluitende begroting in november uitgangspunt is,
- een grote meerderheid heeft net als bij de kadernotabehandeling aangegeven alleen het minimum te willen bezuinigen; het creëren van een positief resultaat in de begroting 2025 is geen wens,
- meerdere fracties hebben zich in grote lijnen samengevat uitgesproken tegen voorgestelde bezuinigingen op:
- veiligheid,
- onderhoud buitenruimte
- armoedebeleid
- het invoeren van betaald parkeren
- herroepen van recentelijk vastgesteld beleid (hondenbelasting,BOA's)
De raad heeft tijdens de carrousel op 17 september aangegeven behoefte te hebben om met inwoners, organisaties en ondernemers in gesprek te gaan over de impact van de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen voor 2025. Het college zal op verzoek van de raad een avond faciliteren.
Tijdens deze carrouselvergadering besprak de raad de rapportage"mogelijke en haalbare bezuinigingen 2025" die ze op 23 mei ontvangen hadden en waarmee ze aan de slag zijn gegaan.Op basis van de reacties van de verschillende politieke partijen in de gemeenteraad wordt het voorstel voor de bezuinigingen voor 2025 aangepast en klaargemaakt voor in de begroting 2025. Tijdens de bespreking van de begroting 2025 op 12 november 2024 kunnen raadsleden een definitief besluit over de bezuinigingen nemen, of deze nog aanpassen.
Bijlage bij deze vergadering:
Het college van burgemeester en wethouders heeft tijdens deze avond uitleg aan de gemeenteraad gegeven over de drie financiële sporen die zijn gestart in het kader van de bezuinigingsvoorstellen van 2025 en 2026. Deze sporen zijn:
- spoor 1: Sturen op lokale financiën
Vanaf 2026 kan Zwijndrecht strategischer keuzes maken dan alleen ‘plat bezuinigen’. - spoor 2: Sturen op Gemeenschappelijke Regelingen
Vanaf 2026 heeft Zwijndrecht meer ruimte om opdrachten aan Gemeenschappelijke Regelingen (GR’en) aan te passen. - spoor 3: Alternatieve routes voor alternatieve middelen (LEF)
Zwijndrecht heeft een financieel nadeel in de herijking van het Gemeentefonds. Daarom zetten we onder andere in op een lobby voor correcties op de structurele inkomsten vanuit het Gemeentefonds tijdens de evaluatie van het nieuwe verdeelmodel in het najaar. De lobby zet ook in op het werven van aanvullende, incidentele investeringsmiddelen op provinciaal, rijks- en EU-niveau.
De avond had een informerend karakter en was bedoeld om met alle raads(commissie)leden in gesprek te gaan.
Bijlagen bij deze vergadering:
- Brief aan de raad - Opgave Zwijndrecht 2026 (pdf, 145 kB)
- Brief aan de raad - Tweede Raadsinformatiebrief Zwijndrecht26 (pdf, 131 kB)
- Brief aan de raad - Voortgang proces Zwijndrecht26 en update financieel perspectief meicirculaire (pdf, 201 kB)
- Raadsvoorstel - Opgave Zwijndrecht26 - Proces bezuinigingen voor begroting 2025 (pdf, 338 kB)
- Bijlage 1 - Rapportage mogelijke bezuinigingen - haalbaar voor 2025 (pdf, 477 kB)
- Bericht college van werkgroep (pdf, 59 kB)
- Reactie op brief werkgroep (pdf 149 kB)
- Presentatie Oriëntatie Onderweg naar begroting 2026
- Brief aan de gemeenteraad - Voortgang proces Zwijndrecht26 en update financieel perspectief meicirculaire 2024 (pdf, 201 kB)
In deze brief informeert het college van burgemeester en wethouders de gemeenteraad over de voortgang van het proces Zwijndrecht26 en de uitkomsten van de meicirculaire. De ambtelijke organisatie werkt onder aansturing van het college door aan Zwijndrecht26. Om de opdracht tot een zo goed mogelijk einde te brengen, is de organisatiestructuur voor de opgave Zwijndrecht26 aangepast. Het college zal gedurende de komende periode afstemming zoeken met de raadswerkgroep.
Gedurende het jaar wijzigen de voorspellingen en verwachtingen van de ontwikkeling van het gemeentefonds en andere bronnen van inkomsten voor gemeenten. Twee van deze momenten betreffen de meicirculaire en de septembercirculaire. De uitkomsten van de meicirculaire, afgezet tegen onze aannames in de kadernota, leiden niet tot een wezenlijk ander beeld op de financiën.
- Bijlage RIB - Bijlage 1 en 2 (pdf, 482 kB)
De besluitvorming op bezuinigingen maakt geen onderdeel uit van de kadernota. Zoals reeds genoemd stelt de raad met de Kadernota de bezuinigingsopgave (= totale omvang) vast. In de periode tussen het vaststellen van de Kadernota kunnen de raadsfracties zich afzonderlijk of gezamenlijkheid een nader beeld vormen omtrent de impact van de bezuinigingen.
Bijlagen bij deze vergadering:
- Raadsvoorstel Kadernota 2025 (pdf,139 kB)
- Bijlage 1 - Kadernota 2025 (pdf, 711 kB)
- Algemene beschouwingen, moties en amendementen zijn te bekijken op de webpagina van de vergadering.
Op 4 juni heeft de gemeenteraad tijdens de carrousel vergadering uitleg gekregen over het proces dat we als gemeente moeten doorlopen voor het bepalen van de bezuinigingen voor in de begroting van 2025. Daarbij heeft de gemeenteraad ook de rapportage 'mogelijke bezuinigingen - realistisch haalbaar voor 2025" ontvangen. Tijdens deze vergadering heeft de raad het proces voor de bezuinigingen vastgesteld.
Bijlagen bij deze vergadering:
- Raadsvoorstel - Opgave Zwijndrecht26 - Proces bezuinigingen voor begroting 2025- Juiste versie (pdf,338 kB)
- Bijlage 1 - Rapportage mogelijke bezuinigingen - haalbaar voor 2025 (pdf, 477 kB)
Raad Amendementen:
Een amendement is een voorstel tot wijziging van een ontwerpbesluit. Als de meerderheid van de raad voor het amendement stemt, wordt het oorspronkelijke ontwerpvoorstel gewijzigd.
- Bekijk het Amendement CDA D66 ABZ ZPP GroenLinks ChristenUnie-SGP VVD - werkgroep samen onderweg kadernota en begroting (pdf, 219 kB). De raad heeft voor dit amendement gestemd. Dat betekent dat de gemeenteraad een werkgroep samenstelt die werkt aan het proces, de timing, participatie en perspectief richgtiung de begroting 2025 en 2026.
Op 11 juni is er een zogeheten tafeltjesavond voor de gemeenteraad georganiseerd, waarin de rapportage "mogelijke bezuinigingen - haalbaar in 2025" naast de kadernota centraal stond. De gemeenteraad kreeg uitleg over de kadernota en kreeg daarna de gelegenheid om ambtenaren vragen te stellen over de rapportage. gemeenteraadsleden vragen stellen over de consequenties van het (niet) nemen van de mogelijke bezuinigingsmaatregelen.
Onderwerp:
Het college van burgemeester en wethouders heeft de gemeenteraad een voorstel gestuurd voor het proces voor de bezuinigingen voor 2025. Ook heeft het college een rapportage met de raad gedeeld met daarin mogelijke bezuinigingen voor 2025.
Het voorgestelde proces:
Tijdens de vergadering werd het proces stap voor stap uitgelegd en konden de gemeenteraadsleden vragen stellen.
Bijlagen bij deze vergadering:
Met de huidige financiële inzichten is het nodig om flink in te grijpen om 'baas in eigen portemonnee' te blijven. De begrotingen van 2025 en vooral 2026 moeten een meerjarig structureel sluitend beeld hebben. We gaan nu kijken naar maatregelen om 10 miljoen te bezuinigen. Om deze bezuinigingsmaatregelen gestructureerd aan de raad voor te leggen maken we een zogeheten 'afwegingskader'. Dit kader bepaalt of een maatregel 'boven' aan de lijst komt (en daarmee als eerste wordt besloten) of 'onder' aan de lijst (een maatregel is dermate ongewenst dat deze alleen als uiterste mogelijkheid wordt gezien). Door de gemeenteraad hierin mee te nemen kan de raad bij de kadernota de goede discussie voeren en het besluit nemen over het afwegingskader dat de volgorde van de maatregelen bepaalt.
Bijlage bij de vergadering:
- Presentatie gemeenteraad orientatieavond 26 maart (pdf, 386 kB)
In deze brief werd de gemeenteraad op de hoogte gesteld van de actuele stand van zaken per februari 2024. Er waren diverse ontwikkelingen sinds de eerste brief in december. De financiele opgave blijkt groter en doet zich eerder voor. Zonder verdere maatregelen laat de financiële ruimteberekening een tekort zien van circa € 7 miljoen in 2025 en € 17 miljoen vanaf 2026. We moeten als gemeente daarom onze planning versnellen. Dit betekent concreet dat besluitvorming op maatregelen al in de begroting 2025 genomen moeten zijn.
De gemeenteraad heeft in 2023 de begroting voor 2024 vastgesteld. Deze begroting liet al duidelijk zien dat er op lange ternmijn geen sprake is van een balans tussen (structurele) inkomsten en uitgaven. De omvang van het tekort in 2026 wordt op € 10 miljoen geschat. In deze brief informeert het college van burgemeester en wethouders de gemeenteraad over een plan van aanpak en een routekaart voor deze financiële opgave.